UZBEKISTAN – NOWY RYNEK NA STARYM SZLAKU

Do podstawowych zalet Uzbekistanu należy wysoki wzrost gospodarczy w ostatniej dekadzie, a od 2004 r. 7-10% PKB. Rośnie też popyt na wiedzę ekspercką w zakresie zarządzania szybko rozwijającej się produkcji. Dla polskiego eksportera oznacza to, że coraz większa liczba mieszkańców- zaopatruje się w leki, kupuje sprzęt AGD i RTV (którego ciągle brakuje), społeczeństwo dopiero wchodzi w okres konsumpcji. Duży przyrost naturalny powoduje, że większość narodu jest b. młoda. Inwestorzy jednak powinni pamiętać, że zdecydowana większość osób nie mówi po angielsku- językiem dominującym jest rosyjski. Kraj ten walczy z korupcją. Dlatego przy podejmowaniu czynności prawnych należy skontaktować się z prawnikami lub firmami konsultingowymi. Uzbekistan jest krajem śródlądowym a od średniowiecza leży na „jedwabnym szlaku” pomiędzy Chinami a Rosją, z obydwoma krajami ma dobre stosunki.

Inwestycje zagraniczne

Prawodawstwo rozróżnia przedsiębiorstwa z partycypacją kapitału zagranicznego od przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego. Te pierwsze należy rejestrować w urzędach obwodowych (tzw. hokimatach). Drugi rodzaj podmiotów należy rejestrować w Ministerstwie Sprawiedliwości lub jego biurze regionalnym. Zaklasyfikowanie jako „przedsiębiorstwo z udziałem kapitału zagranicznego” wymaga spełnienia kumulatywnie trzech warunków:

  • udział inwestora zagranicznego w kapitale zakładowym wynosi nie mniej niż 30%.

  • kapitał statutowy nie mniej niż równowartość 463500 zł (w autonomicznej Republice Karakalpakstan próg zmniejszono do 231650 zł).

  • co najmniej jeden z zagranicznych inwestorów jest osobą prawną.

Inwestycje z udziałem zagranicznym podlegają ochronie: przez okres 10 lat od momentu rejestracji przepisy prawne określające warunki prowadzenia działalności gospodarczej (zwłaszcza w dziedzinie podatkowej) nie ulegną dla nich pogorszeniu.

Oddział i przedstawicielstwo

Praktyka pokazuje, że oddziały są traktowane jako odrębne podmioty prawne co powoduje mniejszą użyteczność tej formy. Zagraniczne przedsiębiorstwo może otworzyć przedstawicielstwo, które nie jest uważane za odrębną osobę prawną. Dla celów podatkowych muszą być zgłoszone do Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Inwestycji i Handlu. Przedstawicielstwo nie może prowadzić jakiejkolwiek działalności gospodarczej, a jedynie wymieniać informacje, nawiązywać kontakty i sprawować funkcje reprezentacyjne. W celu rejestracji należy przedłożyć:

  • Umowę/ statut spółki

  • Odpis z KRS

  • Pełnomocnictwo udzielone dla szefa przedstawicielstwa wraz z załączonym zdjęciem

  • Regulamin przedstawicielstwa- zatwierdzone przez spółkę

  • Potwierdzenie wydane przez właściciela nieruchomości lub najemcy nieruchomości, gdzie znajdować ma się biuro.

Wymienione dokumenty powinny być zalegalizowane w placówkach konsularnych Republiki Uzbekistanu w kraju pochodzenia przedsiębiorstwa. Dokumenty powinny być przetłumaczone język rosyjski lub uzbecki i poświadczone przez notariusza. Wniosek o akredytację i załączone dokumenty rozpatrywane są w terminie dziesięciu dni. Akredytacja na działalność wydawana jest na okres trzech lat z możliwością przedłużenia. Koszt założenia przedstawicielstwa to 3708 zł. (1 zł – 703,65 UZS)

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Ambasada Uzbekistanu w Polsce poleca spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jako formę prowadzenia działalności. Zasady jej funkcjonowania zostały unormowane w ustawie z dnia 6 grudnia 2001 r. o spółkach z ograniczoną i dodatkową odpowiedzialnością (nr 310 – II z dnia 6 grudnia 2001 r. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 40- krotność pensji minimalnej w Uzbekistanie, która wynosi obecnie 355,81 zł. oraz powinien być wniesiony w terminie określonym w statucie, nie później niż rok od założenia spółki. Wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania. Podatek od osób prawnych wynosi 9 proc.

Rejestracja nowego podmiotu

Rejestracja odbywa się przez notyfikację. Obowiązuje zasada „jednego okienka”, która stopniowo jest poprawiana. Urząd przyjmujący dokumenty sam wydaje numery statystyczne, pozwolenia na wyrobienie pieczęci, itd. Okres na wydanie świadectwa rejestracji został skrócony do dwóch dni roboczych.

Bank Światowy w kategorii rozpoczynania biznesu ocenia kraj ten na 21 miejscu w Doing business. Dla zarejestrowania działalności wymagane jest dokonanie 4 czynności, które wymagane są przez prawo. W praktyce procedura twa 9 dni. Rejestracja zazwyczaj wynosi 6 dni i kosztuje ok.113.11 zł. Rejestracja dokonywana jest przez:

  • Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Uzbekistanu dla firm audytorskich i ubezpieczeniowych, spółek akcyjnych, firm doradca podatkowego, firm z udziałem zagranicznym.

  • Hokimatach dla wszystkich przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorstw z partycypacją kapitału zagranicznego.

Opłaty rejestracyjne wynoszą pięć minimalnych wynagrodzeń miesięcznych powiększonych o równowartość 1540 zł – dla przedsiębiorstw z udziałem zagranicznym. Opłata jest pomniejszona o 20 proc. gdy podmiot będzie operował w regionach górskich i regionach o trudnym dostępie.

Licencjonowanie

Licencjonowanie działalności regulowane jest przez ustawę „o licencjonowaniu poszczególnych rodzajów działalności”. Chociaż ustawa reguluje podstawowe zasady, to występują różne wymagania i procedury dla każdego rodzaju. Dekret prezydencki # PP-186 poprawił sytuację w tym obszarze poprzez ograniczenie wykazu publicznie wydanych pozwoleń, ustanowił minimalny termin ważności licencji do pięciu lat.

Rejestracja nieruchomości

Procedura rejestracji nieruchomości jest długa praktycznie zajmuje 77 dni, koszty wynoszą 0,6 proc. sprzedaży nieruchomości. Najpierw sprzedawca nieruchomości aplikuje do biura katastralnego o rejestracje sprzedaży, co trwa 5 dni i jest darmowe. Równolegle sprzedawca występuje o świadectwa stwierdzające brak zaległych płatności za: energię elektryczną, gaz, ogrzewanie, czy wywóz śmieci. Uzyskanie każdego trwa 1 dzień. Równolegle sprzedawca powinien posiadać dokument, który poświadcza brak jakichkolwiek wyroków sądowych w sprawie sprzedaży nieruchomości (uzyskanie- 1 dzień) oraz następny, że budynek nie podlega rozbiórce oraz o braku zaległości podatkowych. Zebranie w/w dokumentów powoduje, że w przeciągu 7 dni odbywa się inspekcja nieruchomości, która kosztuje od 82,84 do 110,45 zł. Na tej podstawie kataster nieruchomości wystawia numer referencyjny o zamiarze sprzedaży (co trwa 40 dni). Następuje uwierzytelnienie notarialne umowy sprzedaży pomiędzy sprzedającym i kupującym w 1 dzień (co kosztuje 1 proc. minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za metr kwadratowy powierzchni budynku (1260 zł). Ostatecznie kupujący wnioskuje o rejestracje w Urzędzie Katastralnym, kosztem 50 proc. minimalnego wynagrodzenia miesięcznego (wynoszące obecnie 355,81 zł). Na koniec Urząd Podatkowy dokonuje zmian we własnym rejestrze, co jest zwolnione od kosztów.

Handel zagraniczny

Znacznie prostsza jest egzekucja kontraktów, która została przez Bank Światowy sklasyfikowana na 40 miejscu- od złożenia pozwu do sądu aż do momentu prawomocnego orzeczenia w praktyce zajmuje 90 dni. Ocena byłaby wyższa, gdyby nie wydziały gospodarcze oraz brak procedur online. Wyegzekwowanie roszczenia to kwestia kolejnych 105 dni. Całościowe koszty sięgają 22,2% wartości przedmiotu sporu.

Podmioty prawne zajmujące się importem i eksportem rejestrują się w Agencji ds. Stosunków Gospodarczych z Zagranicą jako „uczestnicy zagranicznej działalności gospodarczej”. Import do Uzbekistanu podlega obowiązkowej certyfikacji. Certyfikat wystawiany jest przez państwową agencję „Uzbekstandart”. Do wniosku o certyfikat importer dołącza zbiór dokumentów opisujących pochodzenie towarów z kraju wywozu. Uzbekistan jest członkiem Międzynarodowej konwencji w sprawie Zharmonizowanego Systemu Określania i Kodowania Towarów.

Płatności celne mogą być uiszczone przez importera lub brokera celnego. W przeciwieństwie do importu, eksport towarów nie podlega obowiązkom celnym. Zgodnie z Kodeksem Podatkowym Republiki Uzbekistan, podatek akcyzowy nie jest nakładany na eksport (poza nielicznymi wyjątkami określonymi w prawie). Nie pobiera się podatku VAT od towarów eksportowych.

W celu wyeksportowania towarów należy przygotować 12 różnych dokumentów co wraz z wyeksportowaniem trwa ok. 79 dni. Przygotowanie dokumentów zajmuje do 31 dni i kosztować ok. 877 zł. (Bank Światowy oblicza na podstawie standardowego kontenera liczącego 20 stóp, załadowanego w pełni- ważący 10 ton i wycenionego na 20 tyś $). Wymagane kontrole celne trwają 5 dni oraz kosztują 616 zł. Obsługa terminalowa kosztuje 924 zł oraz twa 5 dni. Koszty eksportowe na 1 kontener łącznie to w opinii Banku Światowego 14 737 zł. Analogicznie w celu importu należy przygotować 14 różnych dokumentów wymaganych dla procedur- ich opracowanie trwa ok 46 dni i kosztuje 1031 zł. Kontrola celna i techniczna zajmuje 8 dni i kosztuje 622 zł. Obsługa terminalowa 3 dni- 924 PLN. Transport śródlądowy 38 dni oraz 13 552 zł.

Przydatne adresy

http://uzinfoinvest.uz/- Agencja Informacji i Wsparcia Promocja inwestycji zagranicznych.

http://madb.europa.eu/- Przewodnik eksportera opracowany przez Komisję Europejską

http://chamber.uz/- izba handlowo- usługowa w Uzbekistanie.

http://www.globaltrade.net/m/c/business-topics/Uzbekistan.html- analiza poszczególnych branż rynku

http://www.doingbusiness.org/law-library/uzbekistan- najważniejsze akty prawne po angielsku i rosyjsku

Rekomendacje: JE Ikrom Nazarov Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Uzbekistanu w Polsce

 

Zaproszenie do zapoznania się z ofertą Uzbekistanu kieruję nie tylko do przedsiębiorców, ale także do biur podróży i turystów. Nasz kraj od zarania ludzkości znajdował się na drodze szlaku jedwabnego; miasta takie jak np. Taszkent lub Samarkanda są uważane za jednych z najstarszych na świecie. Jako że na naszym terytorium w ostatnim czasie nie miały miejsca działania wojenne do dzisiaj przetrwało bardzo wiele zabytków, co potwierdzają listy UNESCO. Usytuowanie na jedwabnym szlaku powoduje znaczne nagromadzenie b. dobrze zachowanych starożytnych miast- Krajowa Izba Turystyki rozpoczyna współpracę z lokalnymi operatorami zwłaszcza, że uzbecka linia lotnicza do obsługi pasażerów kieruje wyłącznie Boeingi i Airbusy. Potencjał turystyczny Uzbekistanu zaczyna być odkrywany również w Europie. Dla europejskich lotów uzbecka linia wysyła wyłącznie Airbusy oraz Boeingi- flota jest nowoczesna i wygodna.

Nasz rynek jest atrakcyjny dla zagranicznych inwestorów z co najmniej trzech powodów: Uzbekistan liczy 30 mln mieszkańców, to państwo stabilne pod względem polityczno- religijnym, a także dlatego, że nasz kraj jest położony dokładnie w środku Azji Centralnej. Naszą atrakcyjność dodatkowo podnosi sąsiedztwo z Kazachstanem, który jest członkiem Unii Celnej, do której należą też Republika Białorusi i Federacja Rosyjska (łącznie ok. 170 mln mieszkańców). Śmiało możemy powiedzieć, że żaden inny kraj w Azji Centralnej nie ma takich atutów występujących łącznie. Potwierdzają to nawet oficjalnie władze USA, które przyznają, że „Uzbekistan ma potencjał, by stać się silną regionalną gospodarką ze względu na swój dynamiczny, piśmiennych i przedsiębiorczych mieszkańców. To największy kraj w Azji Środkowej o solidnej infrastruktury i dużym potencjale rynku konsumenckiego.” Już w 2007 r. mali i średni przedsiębiorcy wytwarzali ponad 45 proc. gospodarki- znacznie więcej niż w sąsiednich krajach, gdzie gospodarki oparte są na gigantach państwowych. Istniejące przepisy przewidują dużo zalet inwestycyjnych w postaci zwolnień od podatków, import bezcłowy itd.