I. Informacje ogólne

W dniu 5 czerwca 2025 roku na kierunku Filologia Wschodniosłowiańska Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego odbyło się wydarzenie pn. „Dzień Integracyjny”. Głównym celem inicjatywy było budowanie wspólnoty akademickiej poprzez działania integracyjne, popularyzację wiedzy oraz upowszechnianie kultury wschodniosłowiańskiej. Program obejmował zarówno część merytoryczną – odbywającą się w przestrzeni uczelni, jak i segment plenerowy, umożliwiający nieformalne spotkania studentów, doktorantów i pracowników kierunku.

Organizatorami wydarzenia byli członkowie Kół Naukowych „Transla” oraz „Rosyjska Ruletka”, działający pod opieką dr Anny Paszkowskiej oraz dr Lidii Mięsowskiej, prof. UŚ. Projekt uzyskał wsparcie finansowe ze strony Stowarzyszenia Współpracy Polska–Wschód (oddział śląski), Władz Dziekańskich Wydziału Humanistycznego oraz Polskiego Towarzystwa Rusycystycznego.

II. Część I – Moduł edukacyjno-artystyczny

Pierwszy segment wydarzenia miał charakter dydaktyczno-artystyczny i odbył się w siedzibie Wydziału Humanistycznego w Sosnowcu (ul. gen. S. Grota-Roweckiego 5). Celem tej części było ukazanie złożoności zjawisk językowych i kulturowych w kontekście współczesnych wydarzeń społeczno-politycznych.

W programie znalazły się następujące elementy:

1. Wykład popularnonaukowy: dr Lesya Duda przedstawiła referat pt. „Jak wojna zmieniła sytuację językową w Ukrainie”. Prelekcja dotyczyła wpływu wojny rosyjsko-ukraińskiej na dynamikę językową, ewolucję języka ukraińskiego oraz zmiany w użyciu języka rosyjskiego w przestrzeni publicznej i prywatnej. Zwrócono uwagę na wzrost prestiżu języka ukraińskiego, procesy derusyfikacji i społeczne konsekwencje decyzji językowych.
2. Prezentacje studenckie i warsztaty kulturowe: Studenci zaprezentowali projekt „Znane i mało znane fakty o ukraińskiej wyszywance”, którego celem było przybliżenie tradycji związanych z Dniem Wyszywanki. W ramach prezentacji zorganizowano quizy tematyczne i konkursy z zakresu wiedzy o kulturze ukraińskiej, a także zaprezentowano przykłady współczesnych interpretacji tradycyjnego haftu. 
3. Spektakl teatralny „Czasami zapominam”: Wydarzeniem głównym części artystycznej był pokaz spektaklu teatru dokumentalnego pt. „Czasami zapominam”, zrealizowanego w technice verbatim przez Teatr BOTO. Spektakl powstał na podstawie sztuki Michaiła Durnienkowa, reżyserowała Wiera Pernikowa, a w rolach głównych wystąpili Katya Egorova i Piotrek Żukowski, producentem był Maciej Wiktor. Projekt przygotowano i prezentowano w ramach Festiwalu Teatru Dokumentalnego i Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2024 (przy wsparciu UE w ramach programu „Culture Moves”), jako spektakl został wyprodukowany przez Teatr BOTO (premiera odbyła się pod koniec października 2024) przy wsparciu grantu Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego (instytucja podległa MKiDN). Festiwal Teatru Dokumentalnego i Rezydencja Artystyczna Sopot Non-Fiction to pierwszy w Polsce przegląd poświęcony teatrowi faktu. Jego formuła to zestawienie pokazów festiwalowych z warsztatami twórczymi dla młodych twórców, którzy podczas tygodniowej rezydencji artystycznej pracują nad swoimi projektami dokumentalnych sztuk i spektakli. Na koniec prezentują efekty w postaci „pracy w rozwoju” podczas otwartego Maratonu Non-Fiction. Publiczność uczestniczy
   w procesie twórczym: bierze udział w prezentacjach i dyskusjach
   z twórcami oraz zaproszonymi ekspertami. Na pokazy Maratonu Non-Fiction zapraszani są również kuratorzy i przedstawiciele teatrów.

Przedstawienie poruszało problem zbiorowej odpowiedzialności, tożsamości narodowej i roli sztuki w kontekście współczesnych konfliktów. Materiał sceniczny oparto na świadectwach obywateli Rosji – studentów, emigrantów, artystów, ale także przedstawicieli tzw. „zwykłych ludzi” – taksówkarzy czy urzędników. Narrację uzupełniały elementy poezji tatarskiej, zapisów rozmów i statystyki. Po spektaklu odbyła się rozmowa z twórcami oraz miniwarsztaty dotyczące kondycji teatru dokumentalnego w Europie Wschodniej. 

W przerwach między kolejnym punktami programu Dnia Integracyjnego uczestnicy mieli okazję częstować się przekąskami przygotowanymi własnoręcznie przez pracowników i studentów kierunku.

III. Część II – Moduł integracyjny (plenerowy)

Druga część wydarzenia odbyła się w plenerze – na terenie Wake Zone Stawiki w Sosnowcu. Celem była integracja studentów wszystkich roczników z kadrą dydaktyczną w nieformalnej atmosferze. W celu ułatwienia logistyki zapewniono uczestnikom transport autokarowy z siedziby Wydziału na miejsce wydarzenia.

W przestrzeni plenerowej przygotowano:

• poczęstunek oraz napoje dla wszystkich uczestników,
• quizy i konkursy drużynowe, zorganizowane i poprowadzone przez studentów,
• zestawy upominków dla uczestników w postaci słodyczy wschodnich i symbolicznych nagród rzeczowych ufundowane przez Stowarzyszenie Współpracy Polska–Wschód.

W konkursach udział wzięło pięć zespołów, które rywalizowały w pięciu kategoriach: 1) język, 2) historia i kultura, 3) onomatopeje, 4) wiedza o Uniwersytecie Śląskim i Wydziale Humanistycznym, 5) pytania niespodzianki. Każda kategoria zawierała pytania o zróżnicowanym stopniu trudności (za 100, 200, 300, 400 i 500 punktów). Punktacja i przebieg konkursów były nadzorowane przez dr Annę Paszkowską i członków Koła Naukowego „Transla”.

IV. Podsumowanie i podziękowania

„Dzień Integracyjny” na kierunku Filologia Wschodniosłowiańska był wydarzeniem o wysokiej wartości edukacyjnej i społecznej. Połączenie treści merytorycznych z działaniami o charakterze kulturalno-integracyjnym umożliwiło zaangażowanie szerokiego grona uczestników – studentów, doktorantów oraz pracowników dydaktycznych.

Organizatorzy kierują podziękowania do wszystkich osób i instytucji zaangażowanych w realizację wydarzenia:

• Władz Dziekańskich Wydziału Humanistycznego za wsparcie organizacyjne i finansowe umożliwiające zaporszenie w mury Uczelni Teatru BOTO,
• Stowarzyszenia Współpracy Polska–Wschód oraz Prezesa Katowickiego Oddziału – Pana Marka Rasińskiego – za dofinansowanie transportu i poczęstunku,
• Polskiego Towarzystwa Rusycystycznego za wsparcie logistyczne,
• dr Anny Paszkowskiej za pomysł organizacji wydarzenia i przygotowanie merytoryczne i logistyczne części plenerowej, dr Lidii Mięsowskiej, prof. UŚ za koordynowanie prac merytorycznych i logistycznych wydarzenia, do członków Koła Naukowego Rusycystów „Rosyjska Ruletka”, którym opiekuje się pani prof. Lidia Mięsowska za przygotowanie dekoracji oraz przekąsek podczas pierwszej części wydarzenia oraz dla pozostałych członków zespołu organizacyjnego: dr Ewy Kapeli, dr Swietłany Biczak, dr Gabrieli Wilk, dr. Macieja Walczaka, mgr Anny Tyki i mgr. Łukasza Gęborka.

Wydarzenie spotkało się z pozytywnym odbiorem uczestników i potwierdziło potrzebę cyklicznej organizacji podobnych inicjatyw. Planowane jest nadanie „Dniowi Integracyjnemu” charakteru corocznego święta kierunku Filologii Wschodniosłowiańskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego.